Özlem Özavcı Yazarın Tüm Yazıları
Ülkemizde bebeklik çağında yapılması gereken, koruyuculuk ve bebek ölüm oranlarını en çok düşüren aşılardan iki tanesinden bahsetmek istiyorum. Rotavirüs ve meningokok aşıları.
Rotavirüs, genellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda şiddetli, kanlı ishale neden olur. Rotavirüslü bebeklerde kusma ve ateş de sıktır. Çocuk ve bebeklerde görülen akut ishallerin en önemli nedeni rotavirüs olarak belirtilmektedir. O kadar bulaşıcıdır ki, genel hijyen koşulları ne kadar iyi de olsa, hemen her çocuk 5 yaşını doldurmadan rota virüs ishali geçirmiş olmaktadır. Rotavirüs bulaşı olan çocukların sıvı elektrolit dengeleri bozulabilir, hastaneye yatış gerekebilir, hatta ölebilirler. Dünyada 5 yaş altı çocukların ölüm nedenleri arasında en üst sırada ishal yerini almakta.
Meningokok olarak ta bilinen Neisseria Meningitidis adlı bakterinin neden olduğu hastalıklara Meningokok Hastalığı denir. Bu hastalıklar genellikle ağır seyreder ve beyin zarı, omurilik ve kan dolaşımı enfeksiyonlarını içerir. Mümkün olan en kısa sürede tedaviye başlamak önemlidir. Tedavide birkaç etkili antibiyotik kullanılır. Antibiyotik tedavisi hastalığın ağır seyretme ve ölüm riskini azaltabilir. Antibiyotik tedavisine rağmen vakaların % 10-15’i ölür. Yaşayanların yaklaşık % 11-19 ‘unda organ kayıpları, sağırlık, sinir sistemi problemleri veya beyin hasarı gelişir.
Rotavirüs aşısı ülkemizde aşı türüne bağlı olarak 2 ve ya 3 doz, meningokok aşısı ise başlandığı yaşa göre 4 doza kadar çıkmaktadır. Rotavirüs aşısı hastane yatışı oranlarını sıfıra yakın düşürmektedir. Meningokok aşısı ise %95-100 arası koruyuculuk sağlayarak kişiyi ömür boyu korumaktadır.
Ülkemiz aşılama takviminde bulunmayan ve neredeyse tüm çocuk hekimlerinin önerisi ile tüm bebeklere ücretli şekilde yapılmakta olan bu aşılar düşük-orta gelirli aileler için maddi külfet olmaktadır. Bu iki aşının tüm dozları çocuk sağlığı için, maddi yön düşünmeden yaptırılmaya çalışılsa da aile ekonomisine zarar vermektedir. Toplamda 7 doz olarak uygulanabilen bu aşıların ücreti, asgari ücreti geçmektedir. Aşıların fiyatı da günden güne yükselmektedir. Kişilerin 1 den fazla çocuğu olabileceği düşünüldüğünde bu durum Sağlık Bakanlığı’nın çocuk sağlığı üzerinde ki politikalarına karşı infial yaratmaktadır. En kötüsü de aile gerçek anlamda dar gelirli ise aşıları yaptıramamaktadır. 2022 yılında hala rotavirüs ve menenjit sebepli çocuk mortalite, morbidite görülmektedir.
Ne yapabiliriz? Sağlık Bakanlığı ne yapabilir?
Aşı tüm çocuklar için ücretsiz aşı takvimine eklenebilir. Aşı maliyetleri külfetinin, ülkemiz açısından düşünüldüğünde, en azından dar gelirli aileler için ücretsiz aşı programına dahil edilebilir. Bu aşıların eczanelerden alış fiyatları stabilize edilebilir. Bu aşıların ücretlerinin bir kısmı bakanlıkça ödenebilir. Ülke geleceği olan çocuklar bu hastalıklardan aşı ile korunup, sağlıklı olarak büyüyebilir.
