SAĞLIK ÇALIŞANLARININ DUYULMAYAN ÇIĞLIĞI; MOBBİNG NEDENLERİ
Bugünki yazıma bir söz ile başlamak istiyorum.
“İnsanlar ve olaylar bizi mutsuz edemez. Aksine, biz onların bizi mutsuz edebileceğine inanarak kendimizi mutsuz ederiz” Albert Ellis
Bu sözden yola çıkarak mobbing karşısında en iyi duruşumuzun olaylara durumlara bakış açımızı değiştirerek olabileceğini unutmayalım. Bu konuda farkındalık çalışmalarımızı artırabiliriz. Nasıl olur farkındalık derseniz bir durumu bilerek başlayabiliriz. Sizlere bu hafta litaratür doğrultusunda mobbing nedenlerini açıklayacağım.
Dünya Sağlık Örgütü Mobbing’in ortaya çıkmasına zemin oluşturan iş yerlerinin özelliklerini açıklamıştır. Özellikle rol tanımlarının iyi yapılmadığı, iş birliği ve dayanışmanın kurulmadığı ortamların yatkınlık yarattığı ifade edilmektedir. İş yerlerinde ortaya çıkan sorunların uygun problem çözme becerisiyle çözülmemesi, aksine gizlenmesi bu durumu artıran faktörler olarak görülmektedir.
Ayrıca Mobbing’in nedenlerini 3 kategoride açıklayabiliriz.
1-Kişisel nedenler
Adams işyerindeki mobbing‟in en çarpıcı kaynağı olarak, kişisel hırs, çekememezlik, kıskançlık vb. duyguların olduğunu vurgulamakta; yetenekli ve gelecek vaat eden yöneticilerin taşıdığı riske dikkat çekmektedir. Buna göre temel mobbing nedenlerinin kişisel olduğu söylenebilir.
2-Kurumsal nedenler
Kurumlardaki hiyerarşik örgüt yapısı, otoriter yönetimleri de beraberinde oluşturduğu için mobbing yapan kişinin kendini saklayabilmesi için uygun bir zemin oluşturmaktadır. Yıllarca mobbing tespit edilemezken, yönetim biçimi haline gelebilmektedir. Yönetimin yetersiz olması, yetersiz iletişim, zayıf liderlik yapısı, stresli ortamı, insanların kendilerinden beklenenleri yerine getirememesi, yeniden yapılanma, rekabetçi ortamlarda kendi işini kaybetmekten korkma, kendi durumunu koruma durumu, yeni fikirlerin ortaya çıkmaması, sürekli aynı şeylerin tekrarlanması gibi davranışlar işyerinde psikolojik tacize yol açabilmektedir.
3-Sosyal nedenler
İş yaşamında psikolojik taciz vakalarının görülme sıklığı, toplumun sosyal, ekonomik, kültürel ve ahlaki norm ve değerleri ile yakından ilgilidir. Son yıllarda artan göçün, yabancılaşma, öz güven yetersizliği, işyerlerinde liyakata önem verilmeyen ortamların oluşması, işyerlerinde psikolojik taciz davranışlarını besleyen bir zemin oluşturmaktadır.
İşyerinde psikolojik tacize zemin oluşturan toplumsal norm ve değerler başında güçlü olan kişilerin zayıf olan kişileri yok etme algısı, bireylere kapasitesinin dışında iş yüklenmesi, ortak duyarlılık alanları ve ortak çalışma kültürünün yok sayılması, değişim ve yeniliklerin çalışanların aleyhine kullanılması gelmektedir.
Sağlık Sektöründe Mobbing Nedenleri
Sağlık sektöründe çeşitli meslek gruplarının bilgi ve birlikte çalışmasını gerektirmesi, süreklilik gerektirmesi, yoğun ve stresli iş ortamlarına sahip olması, zor ve düzensiz çalışma koşulları, yetersiz ücret, bürokratik engellerin çokluğu, hastanelerde tıbbi olanakların çok yetersiz olması, görev tanımlarının belirsizliği ve kadın çalışanların fazla olması gibi nedenler mobbingi tetikleyen etmenlerdir
Khorsid ve Akın çalışmalarında, mobbingin yüzleşilmesi gereken önemli bir konu olduğunu ve literatüre bakıldığında sağlık çalışanları arasında şiddetin bu yönü üzerinde çok az araştırma yapıldığını belirtmiştir.
Yapılan bir araştırma sonucunda yazarların önerisi şu şekildedir. Hemşirelerde mobbingin oluşmasını önlemek için kendilerine değer veren ve iletişim ağının açık olduğu bir yapı oluşturulabilir. Ayrıca bu durumla ilgili yöneticiler, mobbinge karşı duyarlı olmalı, meslektaşlarının yaşadığı olumsuz durumlar sonucunda onlara destek olmalı ve konuyla ilgili çözüm yolları aramalıdırlar.
Sevgiyle ve Farkında kalmanız dileğiyle J
KAYNAKLAR
1-Yavuz H. Çalışanlarda Mobbing (psikolojik şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: SDÜ Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. İsparta- 2007.
2-Adams A. Bullying at Work: How to Confrontand Overcome It. 1992. London:Virago
3-Müthiş Psikoloji, Hayır Diyebilme Sanatı
4-Müthiş Psikoloji,Seni Yoran Herşeyi Bırak