Merhaba arkadaşlar; Mobbing kavramını, sürecini ve bu konuyla ilgili yapılan bilimsel araştırmaları ve onların ışığındaki önerilerimi 8 hafta sürecinde sizlerle paylaşacağım.
Öncelikle şunu belirteyim ki bir konu hakkında ne kadar araştırır ve bilirsek o konuda farkındalığımız bir o kadar yüksek olur. Mobbing iş hayatımızda hepimizin başına gelebilir bizim farkımız bu konuda bilinçlenmemiz olacaktır. Mobbing davranışına maruz kaldığımız durumlarda ne yapacağımızı, kendimizi nasıl ifade edeceğimizi ve haklarımızın neler olduğunu bilirsek mobbing davranışlarının olumsuz etkilerine o kadar az maruz kalırız ve mobbing ile baş etme stratejilerini öğreniriz. Bu haftaki yazımıza mobbingin tanımı ile başlıyorum.
Türkçede yıldırma anlamına gelen “mobbing” kavramı İngilizcede “mob” kökünden gelmektedir. Mob ise çete, mafya, ayaktakımı gibi yasal olamayan işlerle şiddet uygulayan, baskı oluşturan eylemleri ve grupları tarif etmektedir.
Çalıma hayatının psikolojik terörü olan ve psikoloji literatüründe Mobbing kavramı olarak giren bu durum ; kişi veya grupların çalışma ortamında hedef olarak belirledikleri genelde tek bir kişi olan çalışma arkadaşlarına sistematik bir şekilde etik olmayan iletişim şekli ile yıldırma taktikleri uygulamalarıdır.
Mobbing; aynı zamanda duygusal bir saldırı olarak açıklanmaktadır.
Literatürde mobbing; yıldırma, zorbalık, duygusal taciz/şiddet veya psikolojik taciz/ şiddet olarak çeşitli kavramlar ile ifade edilmektedir.
Arpacıoğlu ise, mobbing; (psikolojik şiddeti)’i "Bir işyerinde başarısı, bilgisi ve olumlu tavırları sebebiyle bazı kişilere tehdit oluşturan bir çalışana, bir veya birkaç kişinin çeteleşerek uyguladığı, sistematik ve uzun süreli duygusal eziyet" olarak tarif ediyor.
Browne’a göre mobbing basit veya aniden gelişen bir personel arası çatışma olarak algılanmamalıdır. Aksine doğrudan bir çalışana yönelik, sistemli ve uzun süreli, sonuçları psikolojik ve fizyolojik zararlara sebep olabilecek bir davranış biçimidir.
Mobbing süreklik arz ettiği için kişinin çalışamaz hale gelmesine sebep olmaktadır. Mobbing davranışı, kurum içerisinde sadece uygulayan ve mobbinge maruz kalan herkesin etkilendiği bir süreç olarak bilinmektedir. Mobbing tanıkları da bu süreçten olumsuz olarak etkilenmektedir. Mobbing, bütüncül bir süreç içerisinde ele alınması gereken organizasyonel bir dinamiktir (Çevirme, 2017).
Türkiye’de mobbing ile mücadele etmek için kurulan birimlere en fazla şikâyetin sağlık çalışanlarından geldiği belirtilmiştir. Sağlık çalışanlarının çalışma ortamında psikolojik tehdit ve baskı altında hissetmeleri nedeniyle çalışmaları ve hastalara faydalı olmaları beklenemez (Şahin ve Dündar, 2011). Literatürde, sağlık çalışanlarının iş yerinde psikolojik şiddet davranışlarına maruz kalmada ciddi olarak risk taşıyan meslek grubu olduğu ifade edilmektedir. Tayvan’da sağlık çalışanları ile yapılan bir araştırmada “yıldırma” yaygınlığı son bir yıl için 50,9% olarak bulunmuştur.
Leymann’a (1996) göre bir davranışın mobbing olarak nitelenebilmesi için o davranışın en az altı ay ve haftada bir kez yinelenmesi gerekmektedir.
Sevgiyle ve Farkında Kalmanız Dileğiyle.
Kaynaklar
1. Leymann, H. (1996). The contend and development of mobbing at work, European Journal of Work and Organizational Psychology. Yıl 5, Sayı, 2.
2. Dündar, T. (2010). Sağlık Çalışanlarının Yıldırmaya Maruz Kalmalarında Hastane Etik İklimi İle Sosyo-Demografik Özelliklerinin Rolü: Bolu İli Hastanelerinde Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, s. 258.
3. Çevirme, A. (2017). Önlenebilir Bir Halk Sağlığı Sorunu: İşyerlerinde Mobbing ve Sonuçları (The Preventable Public Health Problem: Mobbing and results At Workplaces). Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(3), 217-224.