Türkiye'de Ölümle Sonuçlanan Kronolojik Sırayla SaÄŸlıkta Åžiddet Vakaları ve Yetersiz Önlemler
Konya Åžehir Hastanesinde 6 Temmuz bir öÄŸleden sonra vakti yayılan ancak saat kaçta gerçekleÅŸtiÄŸi konusunda net bir bilgiye ulaÅŸamadığımız bir haberle karşılaÅŸtık. Bir kardiyoloji uzmanı olan Uzm. Dr. Ekrem Karakaya, bir saldırgan tarafından silahla dokuz el ateÅŸ edilerek mesleÄŸi başındayken ÅŸehit edilmiÅŸti.
Arkasında bir eÅŸ ve iki kız çocuÄŸu bırakan, mesleÄŸini seven ve fedakarlıklarda bulunan, örnek bir doktor ve saÄŸlık çalışanı olan Uzm. Dr. Ekrem Karakaya'yı saygıyla anıyor ve rahmet diliyoruz.
Peki Türkiye'de Ekrem Karakaya gibi kaç saÄŸlık çalışanı ÅŸehidimiz ve ölümle sonuçlanan kaç ÅŸiddet maÄŸdurumuz var? Biraz geçmiÅŸe gidelim.
Kronolojik Sırayla Ölümle Sonuçlanan SaÄŸlıkta Åžiddet Vakaları
Doç. Dr. Edip UÄŸurcan Kürklü-1988
Topkapı Hastanesinde BaÅŸhekimlik yapmış ve gerçekleÅŸtirdiÄŸi baÅŸarılı operasyonlarla tanınmış bir isim olan Doç. Dr. Edip UÄŸurcan Kürklü 21 Temmuz 1988 tarihinde opere ettiÄŸi Mehmet YaÅŸar Åžerbetçi'nin 1 hafta sonrası vefat etmesi sonrası merhumun ölümünden doktoru sorumlu tutan kayınbiraderi tarafından ÅŸehit edilmiÅŸtir.
Prof. Dr. Necip Göksel Kalaycı-2005
GöÄŸüs Kalp Damar Cerrahı alanında ihtisas yapmış baÅŸarılı bir hekim olan Prof. Dr. Necip Göksel Kalaycı ÇAPA Hastanesi otoparkında kimliÄŸi bilinmeyen bir saldırgan tarafından silahla 10 el kurÅŸunla ateÅŸ edilerek ÅŸehit edilmiÅŸtir.
Dr. Ali MenekÅŸe-2008
Giresun GöÄŸüs Hastalıkları Hastanesinde bir dönem baÅŸhekimlik yapmış olan ve hekim olarak çalışmaya devam eden Dr. Ali MenekÅŸe, bronÅŸit tanısı almış bir hastanın bilinmeyen bir nedenle merdivenlerde silahla göÄŸsüne ateÅŸ etmesi sonucu ÅŸehit edilmiÅŸtir. Arkasında bıraktığı vasiyet ile döneminde duygu dolu bir iz bırakmıştır.
Op. Dr. Ersin Arslan-2012
Gaziantep Avukat Cengiz Gökçek Devlet Hastanesinde, 80'li yaÅŸlarında akciÄŸer kanseri nedeniyle ölen dedesinin ölümünden doktoru sorumlu tutan 16 yaşında genç bir hasta yakını tarafından bıçaklanmıştır. Tüm müdahalelere raÄŸmen kurtarılamayan GöÄŸüs Cerrahı Uzmanı Op. Dr. Ersin Arslan 12 Nisan 2012 tarihinde ÅŸehit olmuÅŸtur.
Dr. Melike Erdem-2012
Ä°stanbul (Samatya) EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesinde Acil Tıp Asistanı olarak görev yapan Dr. Melike Erdem, görev yaparken 30 Kasım 2012 tarihinde SABÄ°M 184 hattından yapılan bir ÅŸikayetin ardından ifadesi alındıktan sonra yaÅŸadığı baskı sonucu intihar etmiÅŸtir.
Op. Dr. Aynur DaÄŸdemir-2015
Samsun'un Ä°lkadım ilçesinde bir hastanede görev yapmakta olan bir sekreterin, uzaklaÅŸtırma kararı olan eÅŸi tarafından tehdit edilmesi ve bıçakla öldürülmeye teÅŸebbüsü sonrası orada bulunan ve duruma engel olmaya çalışan Op. Dr. Aynur DaÄŸdemir, saldırgan tarafından bıçaklanarak ÅŸehit edilmiÅŸtir.
Op. Dr. Kamil Furtun-2015
Samsun EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesinde GöÄŸüs Cerrahı olan Op. Dr. Kamil Furtun hastanede çalışan kantin görevlisi tarafından silahla vurularak görevi başında ÅŸehit edilmiÅŸtir. Cinayetle iliÅŸiÄŸi bulunan 11 kiÅŸi duruÅŸma sonrası beraat etmiÅŸtir.
Dr. Hüseyin Ağır-2016
Aksaray'da 112 Acil Servis Ä°stasyonunda görev yapmakta olan Dr. Hüseyin Ağır, hemÅŸire eÅŸinin görevden alınmasını gerekçe gösteren bir emekli polis tarafından ÅŸehit edilmiÅŸtir.
Prof. Dr. Sait Berilgen-2017
Elazığ'da bulunan Fırat Üniversitesi EÄŸitim AraÅŸtırma Hastanesinde baÅŸhekimlik yapmakta olan Prof. Dr.Sait Berilgen makam odasında silahla saldırıya uÄŸrayarak ÅŸehit edilmiÅŸtir.
Uzm. Dr. Fikret Hacıosman-2018
Ruh ve Sinir Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Fikret Hacıosman, tedavi etmekte olduğu ruhsal sağlığı yerinde olmayan bir hastası tarafından 2 Ekim 2018 tarihinde başından silahla vurularak şehit edilmiştir.
HemÅŸire Ömür Erez-2022
Kartal'da bir Aile SaÄŸlığı Merkezinde hemÅŸire olarak çalışmakta olan HemÅŸire Ömür Erez kendisini taciz eden ve borç verdiÄŸi parayı ödemediÄŸini belirten bir zanlı tarafından silahla vurularak ASM'de öldürülmüÅŸtür.
Burada bahsettiÄŸimiz ve bahsetmediÄŸimiz görev başında vefat eden tüm saÄŸlık çalışanlarımızın ruhu ÅŸad olsun.
Yetersiz Önlemler
Öncelikle belirtmem gerekir ki ölümle sonuçlanan ÅŸiddet vakaları çok yüksek oranda hekimlere uygulanmaktadır. Bunun nedeni sonraki bölümde daha net olarak anlatılacaktır. Bu nedenle önlemlerde hekimlerle ilgili düzenlemeler öne çıkmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki tüm saÄŸlık çalışanlarına ÅŸiddet uygulanmakta ve her meslek grubunun çalışma ÅŸartları iyileÅŸtirilerek, meslek imajı iyileÅŸtirilmeli ve hasta maÄŸduriyetine neden olacak sistemsel tüm sorunlar giderilmelidir.
Türkiye'de sıklıkla saÄŸlıkta ÅŸiddet önleminden bahsedildiÄŸinde akla yasal yaptırımlar gelmektedir. Ä°lk SaÄŸlıkta Åžiddet Yasası 1987 yılında çıkmış olup SaÄŸlık Hizmetleri Temel Kanunu”nun 12. maddesinde cezai yaptırımlara yenileri eklense de, tek başına cezai yaptırımların yetersiz olduÄŸu dünya çapında tecrübeyle sabittir. Cinayetler incelendiÄŸinde, önemli bir kısmında; zanlı cinayet sonrasında intihar etmektedir. Bu nedenle cezai yaptırımlar anlamını yitirmekte ve bu olayların yaÅŸanmasını önlemekte yetersiz kalmaktadır. Ölümle sonuçlanmayan ÅŸiddet olaylarında da cezai yaptırımların tek başına caydırıcılığının yeterli olmadığı görülmektedir.
Peki Önlem Olarak Ne Yapılmalı?
Cinayetlerin nedeni incelendiÄŸinde temel nedenin, sistemsel sorunlardan ve hastanın durumundaki kötüleÅŸmeden, hasta yakınlarının doktoru sorumlu tutmasından kaynaklandığı görülmektedir. Bu yanlış algının düzeltilmesi ve halkın bilinçlendirilmesi bu tür eylemlerin önlenmesinde ilk basamağı teÅŸkil etmektedir. ÖrneÄŸin, anonim bir kiÅŸi tarafından hazırlanan aÅŸağıdaki içerik örnek olarak gösterilebilirken, örnekler çoÄŸaltılabilir ve medya, kamu spotu ile halk bu konuda bilinçlendirilebilir.
Hekimleri ötekileÅŸtiren ve hizmetkar olarak gösteren politikalar ile performans sistemi gibi hasta maÄŸduriyetlerine çok meyilli uygulamalar tehlike arz etmektedir. Özellikle performans sistemi ile bakılan hasta sayısı artmakta ancak verilen hizmet kalitesi düÅŸmektedir. Özellikle hastaya ayrılan sürenin bu nedenlerle düÅŸmesi, iletiÅŸimin bozulmasına, olası hataları arttırarak hem hastanın maÄŸduriyetine hem de hekime olan ÅŸiddet vakalarına neden olmaktadır. Bu nedenle politikaların buna göre düzenlenmesi de son derece önemlidir. Ayrıca hekim sayısı, eÄŸitim kalitesi düÅŸürülmeden arttırılmalı ve hasta başına düÅŸen hekim sayısında dünya standartlarına ulaşılmalıdır.
Ä°kinci basamak olarak deÄŸerlendirebileceÄŸimiz önlemler ise somut önlemlerdir. Yani güvenlik önlemlerinin arttırılması gerekmektedir. Kurumlarda X-ray cihazları bulunmalı, giriÅŸte yapılan kontroller (özellikle hasta yakınlarına) arttırılmalı, kamera sisteminin rutin kontrolleri yapılmalıdır. Tatbikatlar yapılarak ÅŸiddete müdahale süresi kısaltılmalıdır.
Son olarak ÅŸiddet gerçekleÅŸtikten sonrasını kapsayan üçüncü basamak önlemler olan yasal yaptırımlar gelmektedir. Yukarıda bahsedildiÄŸi gibi SaÄŸlık Hizmetleri Kanunu'ndaki yaptırımlar yeterli olarak görülse de bunların hukuki olarak uygulanması da önem teÅŸkil etmektedir. ÖrneÄŸin Çatlak Åžanzel örneÄŸinde olduÄŸu gibi 7 yıl yatıp zanlının tahliye edilmesi, yasal yaptırımların yeterince uygulanmadığı konusunda ÅŸüphe oluÅŸturmaktadır. Bu nedenle yalnızca yasanın çıkarılması deÄŸil uygulanması da göz önünde bulundurulmalıdır.
Sinan Diken
